(EN version and some other news below)
Het kerkhof is een van de schaarse plekken in de stad waar je kunt rusten merkte ik enkele weken geleden. Op een zaterdag bracht ik er een paar uur door om iets van een verhaal te vinden. Wat ik er in ieder geval vond was wat tijd om te luisteren naar de dingen om mij heen en de associaties die dit opriep. De zondag zou ik samen met mijn drummer Jonas een performance geven op het militaire gedeelte en ik wilde dat het klopte; een kerkhof is niet zomaar een plek en onze doden zijn toch niet werkelijk dood voor ons denk ik. Ik voelde met andere woorden wat druk om het juist te doen, had mezelf ook zo ongeveer beloofd om iets nieuws te schrijven.
En dus zat ik daar te voelen, wandelde ik wat rondjes over het Common wealth gedeelte, het Belgische en het Duitse gedeelte, en zocht ik mijn toevlucht tot onderdelen van de methode Art based learning die ik onlangs heb leren kennen. Het kwam erop neer dat ik mezelf dwong om niet direct mijn ideeën en indrukken op te schrijven, maar eerst te beschrijven wat ik zag. Dat lukt meestal niet langer dan een minuut en dat is ok. Het was nooit mijn bedoeling om een objectieve inventaris van het kerkhof te maken. In een mum van tijd koppelde mijn geest aan de observaties allerlei associaties en daar moest ik er zo veel mogelijk van zien te vangen. Daarna moest ik ze zien te temmen binnen de structuren van een tekst.
Ik dacht aan de jonge en oudere mannen die daar lagen, of in ieder geval aan wat ik me bij hen voorstelde, aan de enkele vrouwennamen die ik er zag, ik dacht aan mijn opa en zijn verhalen over de tweede wereldoorlog, aan wat dat eigenlijk is een kerkhof (een depot van lichamen, van geesten, van de herinnering?), aan hoe raar het is dat soldaten zelfs na de dood in het gareel begraven worden en vooral dat ze nog altijd gescheiden zijn naar nationaliteit. Het ging allemaal zo vlug in die stilte, met die zon, een zachte wind op mijn huid. Vrij snel lag er een tekst en toen ik voelde dat ik wel genoeg rondjes had gewandeld vertrok ik. Ik was er ongeveer anderhalf uur geweest.
Op die manier had ik nog niet eerder geschreven. Wel ben ik soms van de snelle productie, omdat ik anders te veel verdwaal in mijn perfectionisme, andere twijfels, de algemene moeilijkheid van voelen en de frustratie die daarmee gepaard gaat, maar meestal voel ik me na zo`n snelle woorden-blurt toch onbevredigd. Het is niet goed, gaat niet diep genoeg, punt. De week voor het optreden op het kerkhof had ik echter tegen mezelf gezegd dat ik niet per se iets hoefde te produceren als het niet echt voelde. Juist nadat ik dat met mezelf had afgesproken kwamen er wat zinnen uit me die me niet totaal onzinnig leken en dat had mijn verwachtingen weer opgeschroefd. Tegen de tijd dat het optreden voor de deur stond had ik er echter een hard hoofd in dat er nog werkelijk iets goeds zou gebeuren.
Zelfs na mijn schrijfsessie op het kerkhof wist ik niet of het het waard was om deze tekst te brengen voor een publiek. Het kon nog altijd sentimenteel, voor de hand liggend en allerlei andere dingen zijn. Bovendien was het erg intiem geworden, want dat is wat er gebeurt als je je inlaat met eerder genoemde methode. Ik was bang om te veel van mezelf te tonen en dat-wat-niet-gezegd-wordt weg te geven, terwijl de openingen in een tekst juist de verbeelding stimuleren en het mysterie intact houden.
Toch heb ik de tekst gebracht, na wat schaven, na hem te hebben voorgelezen aan een enkele toehoorder. En het bleek te werken. Het was een van de weinige keren dat ik voelde wat ik precies wilde overbrengen, niet alleen wat betreft de woorden, maar in fundamentelere zin als het gaat om de reden dat je op een podium staat. Ik was niet enkel bezig om mijn liedjes aan een publiek te verkopen; ik had het gevoel dat ik uit een emotionele onderstroom putte en iets had gevangen dat ook in anderen leefde. Zo gaf ik hen de mogelijkheid zich daarmee te verbinden. Omdat ik het idee had dat ik gaf, kón ik meer geven. Ik stond in dienst van iets anders dan mezelf en dat was bevrijdend. Ik leek mijzelf als het ware omzeild te hebben.
De tekst was misschien niet af, niet heel gepolijst, zelfs wat onhandig hier en daar. Maar door die volledige controle op te geven zei ik impliciet zoiets als `dit kwam er bij mij op, en bij jou?`. Het was een uitnodiging aan de toehoorders om ook te luisteren naar de associaties die zij hadden bij de plek. Zo zie ik het nu en het kan mij helpen om te blijven durven wat ik doe. De lagen die in mij (en anderen?) liggen naar het oppervlak halen en verweven met wat er om ons heen bestaat, een onderwerp waar we de volgende keer over verder kunnen praten…
(EN)
The cemetery is one of the rare places in the city where you can rest, I noticed a few weeks ago. On a Saturday I spent a few hours there trying to find something of a story. What I first of all found was some time to listen to the things around me and the associations this evoked. On Sunday I was going to give a performance in the military section with my drummer Jonas and I wanted it to be right; a graveyard is not just any place and our dead are not really dead to us I feel. In other words, I felt pressure to do it right, had also pretty much promised myself to write something new.
And so I sat there feeling, walked around the Common wealth part, the Belgian and the German part, and I resorted to elements of the Art based learning method that I was recently introduced to. Basically, I forced myself to not immediately write down my ideas and impressions, but to describe what I saw first. That usually doesn't work for more than a minute and that's ok. It was never my intention to make an objective inventory of the cemetery. In no time my mind linked all kinds of associations to the observations and I had to catch as many of them as possible. Then I had to tame them within the structures of a text.
I thought of the young and older men lying there, or at least what I imagined of them, of the few female names I saw, I thought of my grandfather and his stories about the Second World War, of what a graveyard actually is (a repository of bodies, of spirits, of the memory?) of how strange it is that soldiers are buried in line even after death and above all that they are still separated by nationality. It all happened so fast in that silence, the sun, with a gentle wind on my skin. Pretty soon there was a text and when I felt I had walked enough rounds I left. I had been there for about an hour and a half.
I had never written in that way before. I sometimes produce fast, because otherwise I might get too lost in my perfectionism, other doubts, the general difficulty of feeling and the frustration that goes with it, but most of the time after such a quick blurt of words I feel unsatisfied. It's not good, not profound enough, period. However, the week before the graveyard gig, I had told myself that I didn't necessarily need to produce something if it didn't feel real. Just after I agreed this with myself, some sentences came out of me that didn't seem completely nonsensical and this had raised my expectations again. By the time the gig was around the corner, however, I wasn`t quite sure that something shareable would still come out of me.
Even after my writing session in the graveyard, I didn't know if it was worth bringing this text to an audience. It could still be sentimental, obvious, and many other things. Moreover, it had become very intimate, because that is what happens when you get involved with the method mentioned above. I was afraid to show too much of myself and give away the not-said that makes the imagination engage and keeps the mystery intact.
Yet I read the text to the audience, after some polishing, after reading it to someone who said it was right for the place. And it turned out to work. It was one of the few times I felt exactly what I wanted to convey, not just in terms of the words, but in a more fundamental sense as regards the reason you`re on stage. I wasn`t only selling my songs to an audience; I was trying to capture an emotional undercurrent and gave others the opportunity to connect with that. Because I had the idea that I was giving, I was able to give more. It was liberating to be in the service of something other than myself. I seemed to have bypassed myself, so to speak.
The text was perhaps unfinished, not very polished, even a little clumsy here and there. But by giving up that feeling of control I implicitly said something like 'this occurred to me, and to you?'. It was an invitation to the audience to also listen to the associations they had with the place. That's how I see it now and it can help me to keep daring what I do. Bringing the layers that lie within me (and others?) to the surface and intertwining those with what exists around us, a topic we can talk about next time…
Other news
On a different note.... during the summer life will be warm and slow and apart from a very welcome journey (out of the head) to Bulgaria I will be mainly focusing on some writing AND the preparations for the release of my album Windows/Vensters in autumn. You can contribute! If this appeals to you I would be very happy to receive a picture of a window that means something to you. I've received quite a few already and I love them. They might end up in the album booklet in one way or another. I will keep you updated about that. In any case, feel free to write a few (poetic) words with the picture to contextualise it.
Looking forward to meet you again after the summer. Have a lovely one!
Leuk om te lezen! Hoe ben je in contact gekomen met ABL?